یبوست یا خشکی مزاج یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که می تواند عوارض و مشکلات زیادی برای فرد به وجود بیاورد و در کیفیت زندگی او کاهش چشمگیری ایجاد نماید. از دیدگاه پزشکی اگر مدفوع سفت باشد و به سختی و همراه با فشار زیاد دفع شود، و یا دفع آن ناقص باشد،
یا خشکی مزاج یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که می تواند عوارض و مشکلات زیادی برای فرد به وجود بیاورد و در کیفیت زندگی او کاهش چشمگیری ایجاد نماید.
از دیدگاه پزشکی اگر مدفوع سفت باشد و به سختی و همراه با فشار زیاد دفع شود، و یا دفع آن ناقص باشد، همگی به این معناست که فرد به مشکل یبوست دچار شده است.
علت یبوست
بسیاری از پزشکان و متخصصان معتقدند که یبوست یکی از شایع ترین بیماری های فعلی حال حاضر دنیاست که میلیون ها نفر به آن مبتلا هستند. بیشترین زمینه های ایجاد آن به ترکیبی از عوامل مختلف زندگی ماشینی و شهرنشینی باز می گردد. در این میان ۲ عامل اصلی تغذیه و سبک زندگی افراد بیشترین تاثیر را در این زمینه دارند.
برخی عادات رفتاری و غذایی در نهایت به این امر منجر می شوند که سیستم گوارشی دچار اختلال شود و حرکات روده ها کاهش یابد در نتیجه شرایط برای به وجود آمدن یبوست مهیا می شود.
از شناخته شده ترین علل ایجاد یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم آبی بدن
رژیم غذایی فاقد فیبر
کم تحرکی
مصرف شیر و لبنیات
مصرف غذاهای چرب و فست فودها
عوارض ناشی از مصرف برخی داروها
بارداری
پیری
سندروم روده ی تحریک پذیر (IBS)
استفاده ی بیش از حد از ملین ها
تغییر روال عادی زندگی مثل سفر کردن
به تعویق انداختن دستشویی
مشکلات و بیماری های گوارشی و روده ای
اختلالات عصبی مانند بیماری MS
پارکینسون
سکته ی مغزی
سرطان
بیماری های سیستیک
دیابت
کم کاری تیروئید
استرس
افسردگی
علائم یبوست
ممکن است علائم و نشانه های یبوست در افراد مختلف متفاوت باشد و هرکس علائم گوناگونی را مشاهده کند. اگر به هنگام اجابت مزاج متوجه شدید که مدفوع شما به سختی دفع می شود و در کنار آن با علائم زیر مواجه شدید به این بیماری مبتلا شده اید.
مدفوع به شدت سفت شده و با سختی دفع می شود.
دفع مدفوع به صورت ناقص صورت می گیرد.
تعداد دفعات دفع مدفوع کاهش یافته و به ۳ بار در هفته رسیده است.
حجم مدفوع کاهش می یابد.
معده درد
بی اشتهایی در طول روز
گرفتگی معده
احساس سوزش در معده
تهوع
نفخ
احساس فشار در شکم
احساس فشار شدید در حین اجابت مزاج
مسدود شدن مقعد
عوارض یبوست
شاید در ظاهر فقط ببینید که مدفوع شما کمی سفت تر شده و احتمالا برای دفع آن به انرژی بیشتری احتیاج دارید. بسیاری از افراد با عوارض یبوست آشنایی ندارند و از این موضوع مطلع نیستند که یبوست می تواند زمینه ساز چه مشکلات بزرگی باشد. مشکل کوچکی که با نوشیدن آب بیشتری در طول روز یا مصرف میوه ها و سبزیجات تازه به راحتی قابل برطرف شدن است ولی عدم توجه به درمان آن میتواند مشکلات و عوارضی به وجود بیاورد که شما را تا زیر تیغ جراحی ببرد.
بواسیر یا هموروئید ( رگ های متورم و از هم گسیخته در اطراف ناحیه ی مقعد )
شقاق ( ترک و پارگی پوست در اطراف ناحیه ی مقعد )
انقباض مدفوعی ( مدفوعی که نمی تواند از مقعد شما خارج شود)
پرولاپس رکتوم ( افتادگی و بیرون زدگی راست روده از مقعد )
درمان یبوست
بسیاری از افراد نسبت به یبوست خود بی توجه هستند و بحث درمان آن را جدی نمی گیرند. درمان این بیماری برخلاف سایر بیماری ها سخت نیست و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. اگر در زمان مناسب نسبت به یبوست درمان نشود درمان بواسیر نیز سخت تر خواهد بود. روش های سالم و گوناگون زیادی برای درمان یبوست وجود دارد که می تواند در مدت زمان کوتاهی به یبوست شما پایان دهد و از تکرار آن جلوگیری کند.
اگر به یبوست شدید مبتلا شده باشید در کنار درمان های طبیعی و خانگی دسته ای از داروها هم وجود دارند که می توانند به بهبود سیستم گوارشی شما در زمان ابتلا به آن کمک کنند و دفع مدفوع را آسان تر نمایند. در صورتی که یبوست شما به هر دو این روش های درمانی مقاومت نشان داد احتمالا مشکلی جدی در بدن شما وجود دارد که مانع از عملکرد صحیح روده ها می شود که برای بررسی و تشخیص آن باید به پزشک معالج مراجعه کنید.
درمان خانگی یبوست
یکی از بهترین و سالم ترین روش ها که می تواند به یبوست شما پایان دهد و از تکرار آن جلوگیری کند روش های درمان خانگی هستند که بر پایه ی روش های طبیعی و سنتی به وجود آمده اند. این روش ها تلفیقی از رفتار های صحیح و خوراکی های سالم است که می توانند تغییرات چشمگیری در بهبود وضعیت یبوست شما ایجاد کنند و در مدت زمان کوتاهی آن را درمان نمایند.
نوشیدن آب و مایعات فراوان
مصرف مواد غذایی حاوی فیبر بالا مثل میوه ها و سبزیجات تازه
آلو و آب آلو
انجیر
مصرف سبزیجات دارای برگ سبز
نوشیدن مایعات گرم و ولرم
استفاده از تخم کتان
دمنوش گیاهی گل سرخ
استفاده از روغن زیتون در غذاها و سالادها
پوست اسفرزه
گلابی
سیب
آب هویج
منیزیوم
محصولات پروبیوتیک
مصرف آب آلوئه ورا
درمان دارویی یبوست
علاوه بر روش های درمان خانگی یبوست برخی افراد تمایل دارند به خصوص در مواقع ابتلا به یبوست شدید به سراغ قرص ها و مکمل های درمان آن بروند. مکمل ها و قرص هایی وجود دارند که میتوانند به افزایش حرکات روده ای کمک کنند و در کاهش علائم یبوست تاثیر گذار باشند. به دلیل عوارض گسترده و غیرقابل پیش بینی مصرف چنین داروهایی توصیه می شود که حتما زیر نظر پزشک مصرف آنها را آغاز نمایید.
ملین ها
مکمل های فیبر Konsyl که باید همراه با آب فراوان مصرف شوند.
اسموتیک ها که به مایعات کمک می کنند در کولون راحت تر حرکت کنند مثل Miralax
محرک هایی که باعث انقباضات ریتمیک در روده می شود مانند Dulcolax
نرم کننده های مدفوع مثل Surfak
پیشگیری از یبوست
یبوست شاید در ظاهر مهم به نظر نیاید ولی می تواند کیفیت زندگی ما را به شدت تحت تاثیر خود قرار دهد و به مرور باعث به وجود آمدن مشکلات جسمی و روحی فراوانی شود. مطالعات پزشکان نشان می دهد که بین ابتلا به یبوست و افسردگی ارتباط معناداری کشف شده است.
از طرفی کودکان ، زنان و سالمندان بیشترین آسیب پذیری را در برابر این بیماری دارند. نیمی از مراجعات به پزشکان متخصص گوارش در اثر عوارض و عواملی است که به علت ابتلا به یبوست ایجاد شده اند. به همین دلیل بهترین توصیه در این زمینه پیشگیری و مدیریت آن است. این بیماری کاملا قابل کنترل و پیشگیری است و با رعایت نکاتی ساده در طول زندگی روزمره ی خود به راحتی می توانید از بروز آن پیشگیری کنید.
درمان یبوست تنها راه خلاص شدن از درمان بواسیر در مراحل ابتدایی بیماری است. در ابتدا همه مسیرهای گوارشی برای چندین روز باید استراحت کنند تا روده پاک شود. برای این کار بیمار باید خوردن میوه را حداقل تا شش روز ادامه دهد بعد از آن ممکن است از غذاهای طبیعی برای راحت مدفوع کردن استفاده کند.
روزانه ۸ الی ۹ لیوان آب بنوشید.
در رژیم غذایی روزانه ی خود منابع سرشار از فیبر مثل میوه ها و سبزیجات تازه قرار دهید.
به محض احساس دفع مدفوع به دستشویی بروید و مدفوع خود را به تعویق نیندازید.
از محصولات لبنی و گوشتی به طور متعادل استفاده کنید.
استرس و اضطراب را در زندگی خود مدیریت کنید.
در طول روز ورزش و تحرک کافی داشته باشید. نیم ساعت پیاده روی روزانه یکی از بهترین توصیه ها برای پیشگیری از یبوست است.
